هفته های بارداری بسته به تغییرات بدن مادر و مراحل رشد جنین تقسیم‌بندی می‌شوند. پزشک زنان برای محاسبه هفته های بارداری و تاریخ زایمان از سونوگرافی کمک می‌گیرد. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با تقسیم‌بندی هفته های بارداری، برنامه بارداری هفته به هفته، اندازه رحم در هفته‌های بارداری، عدد بتا در هفته‌های بارداری و تغذیه هفته به هفته بیشتر آشنا شوید.
هفته های بارداری چگونه محاسبه می‌شود
هفته‌های بارداری بر اساس تاریخ اولین روز از آخرین پریود زنان محاسبه می‌شوند. این روش شناخته شده به عنوان روش حساب تاریخ پریود است. برای محاسبه هفته‌های بارداری، تاریخ اولین روز از آخرین پریود را در نظر بگیرید و به طور متوسط ۲۸۰ روز (۴۰ هفته) به این تاریخ اضافه کنید. این محاسبه فرض می‌کند که دوره بارداری شما حدود ۴۰ هفته طول می‌کشد.
اندازه رحم در هفته های بارداری
اندازه رحم در هفته‌های بارداری با گذر زمان تغییر می‌کند. در طول بارداری، رحم به منظور جا دادن و رشد جنین بزرگتر می‌شود. این افزایش اندازه رحم به عنوان یکی از نشانه‌های طبیعی رشد بارداری و توسعه جنین در نظر گرفته می‌شود. متوسط اندازه رحم در هفته‌های بارداری به شرح زیر است:
- هفته ۶ بارداری: رحم به اندازه یک پرتقال کوچک یا یک گردو
- هفته ۱۲ بارداری: رحم به اندازه یک پرتقال بزرگ یا یک توت فرنگی
- هفته ۲۰ بارداری: رحم به اندازه یک خربزه
- هفته ۲۸ بارداری: رحم به اندازه یک توت نیشکر
- هفته ۳۶ بارداری: رحم به اندازه یک هندوانه کوچک
- هفته ۴۰ بارداری (پایان بارداری): رحم به اندازه یک گربه
این اندازه‌ها تقریبی هستند و برای هر زن بارداری ممکن است متفاوت باشد. همچنین، این تغییر در اندازه رحم بر اساس عواملی مانند تعداد قبلی بارداری‌ها، چندقلو بودن جنین‌ها و عوامل فردی دیگر نیز متفاوت خواهد بود.
عدد بتا در هفته های بارداری
عدد بتا (Beta-hCG) یک هورمون بارداری است که توسط پلاسنتا تولید می‌شود. این هورمون در طی بارداری به طور معمول افزایش می‌یابد و می‌تواند به عنوان یکی از نشانه‌های زودهنگام بارداری استفاده شود. در طول هفته‌های بارداری، سطح بتا-hCG به طور متداول به شکل زیر تغییر می‌کند:
- هفته ۳-۴ بارداری: سطح بتا حدود ۵-۵۰
- هفته ۴-۵ بارداری: سطح بتا حدود ۲۰۰-۷۰۰
- هفته ۵-۶ بارداری: سطح بتا حدود ۲۰۰-۷,۰۰۰
- هفته ۶-۷ بارداری: سطح بتا حدود ۳,۰۰۰-۱۶۰,۰۰۰
- هفته ۷-۱۲ بارداری: حدود ۲۰,۰۰۰ تا ۲۰۰,۰۰۰
- هفته ۱۳-۱۶ بارداری: سطح بتا به تدریج کاهش می‌یابد، حدود ۱۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰
- هفته ۱۶-۲۲ بارداری: حدود ۵,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰
- هفته ۲۲-۴۰ بارداری: حدود ۳,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰
تغذیه هفته به هفته
تغذیه مناسب در طول هفته های بارداری برای سلامت مادر و رشد سالم جنین اهمیت زیادی دارد. در طول بارداری، نیازهای غذایی مادر تغییر می‌کند و باید تغذیه مناسبی داشته باشد. تغذیه هفته به هفته در طول بارداری به طور کلی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
هفته ۱-۱۲
- مصرف مواد غذایی کامل و متنوع مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌ها (مانند ماهی، گوشت، مرغ، حبوبات و تخم مرغ) و محصولات لبنی.
- ممکمل‌های غذایی، اسید فولیک و مواد معدنی مهم مانند آهن با مشورت پزشک
- آب کافی
هفته ۱۳-۲۸
- ادامه تغذیه متوازن و تنوع غذایی.
- افزایش مصرف پروتئین با توجه به رشد جنین.
- مصرف منابع غنی از آهن برای پیشگیری از کم خونی.
- مصرف مکمل کلسیم
هفته ۲۹ به بعد
- مصرف منابع غنی از آهن و کلسیم
- مواد غذایی حاوی اسید چرب امگا ۳ (مانند ماهی چرب) برای توسعه مغز جنین.
- رعایت مصرف کافی آب
محاسبه هفته بارداری و تاریخ زایمان
روش‌های مختلفی برای محاسبه هفته بارداری، سن بارداری و سن جنین وجود دارند که متداول‌ترین آن، سونوگرافی است یا اینکه هفته بارداری از روی اولین روز از آخرین پریود مشخص می‌شود.
برنامه بارداری هفته به هفته
تبریک می‌گوییم! اگر به‌دنبال برنامه بارداری هفته به هفته هستید، یعنی جواب آزمایش بارداری شما مثبت شده و نشانه‌ها و علایم بارداری در شما قابل مشاهده هستند. حالا شما مادر هستید و باید اطلاعات بیشتری درباره تغییرات بدن خود و فرایند رشد جنین در هفته‌های بارداری داشته باشید. بارداری یک دوره ۹ ماهه است که برای بررسی دقیق به ۳ دوره سه ماهه تقسیم می‌شود:
- سه ماهه اول: سه ماهه اول از هفته اول بارداری تا هفته ۱۲ بارداری است
- سه ماهه دوم: از هفته ۱۳ تا هفته ۲۷ بارداری جزو سه ماهه دوم بارداری هستند
- سه ماهه سوم: از هفته ۲۸ تا زمان تولد به‌عنوان سه ماهه سوم بارداری محسوب می‌شود
هفته های بارداری به ماه
در ادامه هفته‌های بارداری به تفکیک ماه‌ها را باهم می‌خوانیم:
سه ماهه اول بارداری و ظهور تغییرات اولیه بدن
سه ماهه اول بارداری، روزهای اولیه شکل‌گیری جنین است و شامل هفته اول تا پایان هفته سیزدهم بارداری می‌شود. احتمالا بعد از اینکه پریود نشدید سراغ بیبی چک و تست بارداری رفتید و حالا متوجه شدید که باردار هستید. بدن شما با تغییرات تازه‌ای مانند خستگی، حالت تهوع صبحگاهی و حساسیت پستان‌ها روبه‌رو می‌شود و هیجان و اضطراب دارید. احتمالا نوسانات خلقی، تکرر ادرار، اضافه وزن و یبوست را هم تجربه می‌کنید. سه ماهه اول بارداری از مهم‌ترین روزهای دوران بارداری است که سلول‌های جنین به سرعت درحال تقسیم سلولی هستند و به مراقبت بیشتری نیاز دارند.
طبیعی است که تغییرات بدن در سه ماهه اول باعث تغییر روال معمول زندگی می‌شود. هر خانمی بسته به شرایط بدنی خود، تجربه‌های متفاوتی دارد، برخی ممکن است سردرد خفیف داشته باشند یا خواب‌شان بیشتر شود. انجام آزمایش غربالگری اول بعد از اتمام سه ماهه اول بارداری ضروری است که با انجام آزمایش خون و سونوگرافی مادر، احتمال وجود بیماری‌های ژنتیکی در جنین بررسی می‌شود.
سه ماهه دوم بارداری
از ابتدای هفته چهاردهم تا انتهای هفته بیست و هفتم را سه ماهه دوم بارداری می‌دانند که اندام‌های بدن جنین در این مدت رشد و تکامل پیدا می‌کنند. احتمال سقط جنین تقریبا کاهش یافته است و عوارض اولیه کمتر می‌شوند، انرژی بدن مادر بیشتر شده و احتمالا میل جنسی هم افزایش پیدا می‌کند. مادر از هفته ۱۹ تا ۲۲ بارداری، اولین تکان‌های جنین را تجربه می‌کند و در انتهای سه ماهه دوم که مادر وارد شش ماهگی می‌شود، جنین رشد کرده و رحم از داخل لگن به شکم مادر می‌آید، به‌همین دلیل، شکم مادر بزرگتر و برجسته‌تر می‌شود.
سه ماهه سوم بارداری
خوشبختانه به مرحله پایانی بارداری رسیدید و امیدواریم که زایمانی راحت داشته باشید. از ابتدای هفته بیست و هشتم تا پایان هفته چهلم و تولد جزو سه ماهه سوم بارداری محسوب می‌شوند. بیشترین میزان وزن گیری جنین در دوماه آخر است و شکم مادر به نهایت بزرگی و برجستگی رسیده است و احتمالا به‌خاطر کشیدن بیش از حد پوست، استرچ مارک‌هایی روی شکم مادر ایجاد شود. انجام ورزش‌های کف لگن برای تقویت عضلات لگنی به مادرانی توصیه می‌شود که زایمان طبیعی می‌خواهند. اگر قرار است سزارین داشته باشید، عجله نکنید! تا هفته سی و نهم بارداری برای سزارین فرصت دارید.
معاینه و ویزیت در سه ماهه پایانی باید هفتگی باشد. سونوگرافی آخر هم وزن جنین، اندازه لگن و سلامت جنین را بررسی می‌کند و براساس نتایج این سونوگرافی، متخصص زنان تصمیم می‌گیرد که زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین.
سوالات متداول
علائم بارداری از کدام هفته بارداری خود را نشان می‌دهند؟
نخستین علائم بارداری و احساس حاملگی از هفته اول بارداری ظاهر می‌شوند یعنی وقتی که بعد لقاح، تخمک بارور شده به دیواره رحم می‌چسبد. البته برخی از خانم‌ها تا چند ماه بعد بارداری متوجه علائم نمی‌شوند.
علائم هفته دوم بارداری چیست؟
احساس درد و حساسیت در پستان‌ها، حالت تهوع صبحگاهی، نوسانات خلقی، خستگی و ضعف، لکه بینی یا خونریزی خفیف از نشانه‌های هفته دوم بارداری هستند.
آیا در هفته سی و هفتم بارداری کامل می‌شود؟
تولد نوزاد بین هفته سی و هفتم تا سی و هشتم بارداری، زایمان زودرس است و تولد کامل بین هفته سی و نهم تا چهلم باید اتفاق بیفتد.
مهم‌ترین هفته بارداری کدام است؟
بیشتر نواقص مادرزادی بین هفته سوم تا دوازدهم بارداری سه ماهه اول بارداری اتفاق می‌افتند.
آیا تست بارداری در هفته چهارم مثبت می‌شود؟
در هفته چهارم بارداری، تخمک بارور شده داخل تخمدان لانه گزینی می‌کند. در پایان هفته چهارم، تست بارداری مثبت می‌شود.
کلام آخر
هفته‌های بارداری ۴۰ هفته هستند که از اولین روز آخرین قاعدگی تا پایان هفته چهلم بارداری محاسبه می‌شود. یادتان باشد که محاسبه تاریخ زایمان یک عدد تقریبی است که بین هفته ۳۸ تا ۴۲ اتفاق می‌افتد. نشانه‌ها و علائم بارداری بسته به شرایط جسمی هر خانمی متفاوت هستند و در هفته‌های مختلف بارداری به شکلی ظاهر می‌شوند.
